Seyahatname

            Korokondor Kalesi

            Hiçbir zaman düşman eli değmemiş büyük bir şehirdir. Nemçe idaresinde olup, dört tarafı bataklık olduğu için yağma etmek mümkün olmadığından sahrasında konakladık. Bu şehrin ta ortasında İskender sedrine benzer büyük bir manastır var. Süleymen Han ile Budin’de savaşan Kral Ferdinand tarafından yaptırılmış. Gayet sanatlı, mamur ve inci gibi beyaz bir manastırdır. Bu şehri de geçerek kuzeye doğru giderken geniş bir ovada büyük bir ağaç gördük ki, dünyada öyle gölgeliği, dalı, yaprağı çok ağaç yoktur. Üç yüz dalı var ki her biri fil gövdesi kadar… Yaprakları Rum salatası gibi ekşice. Yenilebilir lezzette. Bütün ekşi şeyler kabız yaptığı halde bunun yaprağı sinameki gibi müshildir. Meyvesi Bağdat hurması lezzetinde ve misk gibi kokar. Çok kuvvet vericidir. Çekirdeği yoktur. Yeryüzünde bu ağacın benzeri yoktur. Her dalının gölgesinde onar bin adam oturup gölgelenir. Gölgesinde yedi yerde tepecikler ve kargir sofracıklar vardır. Üç yüzden fazla meyhane ve fahişe evi vardır. Bu ağacın yüksekliğini tahmin etmek güçtür. Gövdesi o kadar kalındır ki yetmiş yedi kişi ancak kucaklayabildik. Ağacın ta tepesindeki çatallanmış yetmiş seksen adet dallarının arasından bir nehir, şadırvan gibi havaya sıçrar. Sıçrayan bu su ağaçtan epey uzakta, mermer bir havuzun içine dökülür. Suyun gürültüsü insanı korkutur. Çok lezzetli bir sudur. Bu su, ağacın gövdesinden, minare yüksekliğindeki tepesine kadar çıkar ve oradan da bir minare boyu havaya yükselir. Oradan da adı geçen havuza dökülür. Seyretmeye değer. Bu büyük havuzun etrafında çeşit çeşit maksureler, yaldızlı fıskiyeler, mutbak ve odalar, bağ ve bahçeler var ki, geçmişte krallar yaptırmışlardır.

            Hakir, bütün gazilere rica ettim ve hiçbir yerine dokundurmadım. Hemen cebimde olan demir aletlerini çıkarıp bu ağacın gövdesine Nemçe dili ile “Marya cot kapor Hamd makarfand”, yani “Meryem ana için” ve “Kut kapor Hand” “Ulu Allah için, makarfand “duç eder Evliya” diye kazıdım. Alman diyarında bir nişan olması düşüncesiyle bu yazıyı yazdım.

            7 cilt 18.yüzyıl  Evliya Çelebi